Coğrafi İşaret Nedir?

Ülkemizin sahip olduğu doğal kaynaklar, eşşiz güzellikler, değer biçilemeyen kültürel mirasımız, yerel ürünler ve özel üretim teknikleri hepimizin bildiği ve gurur duyduğu özelliklerdir. Her bölgeye ve kültüre has, ünlü ve özellikler açısından o bölge ile birlikte anılan bir ürünü ifade eden işaretlere coğrafi işaret ismi veriyoruz.

Ülke içerisindeki belirli bir yöreye özgü ve onu diğer bölge ve yörelerden bir yada birkaç özelliği ile farklı kılan, meyve, sebze, maden, halı, kilim, örgü, işçilik, oymacılık, ağaç işleme, deri işleme… gibi değerleri olabilir ve bu değerler sayesinde o yöre ünlenmiş olabilir. Yöreye ait bu değerler ve ürünlerin üzerinde o yörenin isminin kullanılıyor olması, son kullanıcılar olan tüketicilerin zihninde, ürünün özelliklerinin diğer ürünlerden farklı olduğu yani ayırt edici niteliklerinin bulunduğu algısını oluşturabilir.

Tüketici nezdinde oluşan bu farkındalık, o yöreye ait ürün ve değerleri benzer diğer ürünlere tercih etmelerine yol açacaktır.

coğrafi işaret nedir

Bu kapsamda ele alınması gereken coğrafi işaretler, geçmişten günümüze sosyal bağlar ve yaşantımızla aktarıla gelen bilgiyi şekle sokarken, üretim yöntemleri, kalite unsurları ve kaynak bilgilerini de kayıt altında tutan yaşayan organizmalar olarak ele alınmalıdır. Coğrafi işaret tescili sayesinde bu bağlar güvence altına alınabilir.

Menşe adı ve mahreç işareti şeklinde iki ayrı kapsamda değerlendirilebilecek olan coğrafi işaret kavramına biraz daha detaylı bakalım:

Menşe adı nedir?

Nitelik özellikleri sadece ait olduğu veya üretildiği yöreden alan ve sahip oldukları nitelikler sayesinde o bölge ile özdeşleşen ürünlerin işlenerek tüketiciye sunulması, ürünün “menşe adını”. Erzurum Oltu Taşı, İznik Çinisi  bu kapsamda ele alınabilecek ürünler olup, bahsi geçen ürünler ait oldukları coğrafi bölge haricinde üretimi yapılamaz.

Mahreç İşareti nedir?

Mahreç işareti ise, yöreye ait ürünün, son tüketiciye sunulması aşamalarından en az biri ait olduğu yörede gerçekleşen fakat yöre dışında da üretilebilen ürünler verilen işaretlerdir. Osmancık Pirini buna örnek olarak verilebilir.