Marka tescili kavramına temel oluşturan fikri haklar, bir düşünsel faaliyetin ürünü olan şeyleri korur.
Türkiye de marka tescili dahil hukuken korunmakta olan hakları 3 grupta özetleyebiliriz :
- Mülkiyet hakkından doğan Ayni haklar
- Kişilik haklarından ortaya çıkan Şahsi haklar
- Fikri Haklar
Bu yazımızda, yukarıda bahsedilen haklardan, yani fikri haklar dan bahsedeceğiz. Marka tescil e temel oluşturan fikri haklar;
- Bir düşünsel faaliyetin ürünü olan şeyleri korur.
- Bu bir kitap veya iş fikri ise Fikir ve Sanat Eserleri kanununa göre,
- Bir görsel anlatı ise( desen, mobilya tasarımı vs) Endüstriyel tasarımların Karunması Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnameye göre,
- Bir buluş ise (icat ve sanayi- tekniğe uygulanabilir yenilikler) Patent Hakkının Korunması Hakkındaki kanun Hükmünde Kararnameye göre,
- Bir işletme veya kişinin ürün veya hizmetlerine verdiği isim ise Türk Ticaret Kanunu ve Markaların Korunması Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnameye göre korunur.
Türkiye de marka tescil işlemlerinin yapıldığı, marka haklarının tescillendiği kurum “Türk Patent Enstitüsü” dür. Türk Patent Enstitüsünde tescillenmiş bir marka hakkı tescillenmemiş bir marka hakkından hakların yarışması durumunda önde gelir ve öncelikli olarak yeğlenir. Yani diğer hak iddia edenlerin haklerından üstündür. Buna Türk Hukukunda mutlak hak koruması denir özelliğini her zaman ve herkese karşı ileri sürülebilmesinden alır.
Öyle ki tescilli marka hakkı;
- sahibine bu hakkı başkalarının kullanmasından men edebilme,
- bu hakkı ihlal edenlerden tazminat isteyebilme,
- bu hakkı ihlal ederek edinilen kazancın iadesini isteyebilme,
- bu hakkı ihlal (taklit, tecavüz,kullanma,zedeleme) ederek üretilen materyalleri emniyet güçleri aracılığı ile toplatabilme, toplanılan ürünlere el konulması ve üzerinde kendi lehine mülkiyet hakkı sağlanması
haklarını verir.
Marka hakkı ülkesel olduğundan ülke sınırları içinde tescilli değilse yurtdışı ülkelerde tescilli olsa bile bir başkası tarafından tescillenirse yurt dışındaki gerçek hak sahibinin eli boşa çıkabilir çünkü tescilli hak sahibi, tescilsiz hak sahibine tercih edilir.
Türkiye Cumhuriyeti nde önce başvuranın önceliği olmakla birlikte yutdışında Paris sözleşmesine üye ülkelerden birinde tescilli marka sahibi olanların veya marka tescil işlemi yapanların, Türkiye’de rüçhan (öncelik) hakkından yararlanarak marka korumasını 1 yıl kadar önceki bir tarihten başlatabilmek mümkün. Bugün veya ileride Türkiye’de ticari faaliyet düşünülüyorsa bu kaçırılmaması gereken bir avantaj dır.
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.